მსოფლიოს ერთ-ერთი უძველესი- ეგვიპტური ცივილიზაცია ჩაისახა ჩრდილო-აღმოსავლეთ აფრიკის ტერიტორიაზე, მდინარე ნილოსის დაბლობში. თვლიან, რომ სახელწოდება "ეგვიპტე" მომდინარეობს ძველი ბერძნული სიტყვიდან "აიგუიპტოს", რომელიც თავის მხრივ აღმოცენდა ქალაქ ხეტ-კაპტახის სახელწოდებიდან, რომელსაც მოგვიანებით ძველი ბერძნები მემფისს უწოდებდნენ.
ძვ.წ. 5 000 წელს პალესტინიდან და ნუბიიდან გადმოსახლდნენ უცხო ტომები და დასახლდნენ ნილოსის ნაპირთან. ეს ადამიანები გახდნენ პირველი ეგვიპტელები, რომლებმაც სათავე დაუდეს ამ უძველეს ცივილიზაციას.
ეგვიპტეში თავისი მოგზაურობის შესახებ ზუსტი ცნობები დაგვიტოვა სტრაბონმა თავისი „ გეოგრაფიის „ მე-17 წიგნში, სადაც იგი დაახლოებით 90-მდე ეგვიპტურ ქალაქს აღწერს. ძვ.წ. IV-III საუკუნეთა მიჯნაზე ქალაქ ჰელიოპოლისის ქურუმმა მანეთონმა პირველმა შემოიღო ეგვიპტის ფარაონთა დინასტიებად დაყოფის პრინციპი, რომელიც დღემდე თითქმის უცვლელად გამოიყენება.
ძველი ეგვიპტის დედაქალაქის-მემფისის დასავლეთით, ნილოსიდან დაახლოებით ორი საათის მანძილზე, დედაქალაქსა და ე.წ. “მუმიათა ზეგანს” შუა ხოაქიტები და პარასქიტები ცხოვრობდნენ. ეს უკანასკნელნი ცხედრებს აბალზამირებდნენ.
ამჟამად აღმოჩენილი მუმიებიდან ყველაზე ძველია დედოფალ ხეტეფზხერესის მუმია, რომელიც თარიღდება ძვ.წ. მესამე ათასწლეულით. ყველაზე კარგად კი შესწავლილია ფარაონ ტუტანხამონის მუმია, რომლის ირგვლივ პოლემიკა დღემდე არ წყდება.
რელიგიურ წარმოდგენებს ედო საფუძვლად ასევე პირამიდების მშენებლობაც. ეგვიპტის პირამიდების მშენებლობის უმაღლესი პერიოდი III-IV დინასტიების ხანაა. ამ დროს ფარაონებისთვის ააგეს შვიდი განსასვენებელი, აქედან ორი დაუმთავრებელი დარჩა. განსაკუთრებით აღსანიშნავია ხეოფსის (ხუფუ), ხეფრენის (ხაფრა) და მიკერინის (მენკაურა) პირამიდები.
ეგვიპტის ხელოვნების მონაპოვარია კლასიკური არქიტექტურული ფორმები: პირამიდა, ობელისკი, სკეტი. არქიტექტურული დეკორის სხვადასხვა ელემენტი-მრგვალი ქანდაკება, რელიეფი, მონუმენტური ფერწერა.
ეგვიპტელებმა პირველებმა აითვისეს ქვის კონსტრუქციული და დეკორატიული შესაძლებლობები. ასევე პლასტიკური ხელოვნების ძირითადი საშუალებები: მოცულობა, მასა, სიბრტყე, ხაზი,სილუეტი, ფერი-ფერწერასა და რელიეფში.
No comments:
Post a Comment